EMDR Psychotherapy และ Brainspotting Psychotherapy ช่วยรักษาอาการอารมณ์แปรปรวนผิดปกติจากTrauma ได้อย่างไร?

EMDR Psychotherapy และ Brainspotting Psychotherapy ช่วยรักษาอารมณ์แปรปรวนจากTrauma ได้อย่างไร?

Dr. Marid Kaewchinda 

ดร.มฤษฎ์ แก้วจินดา

นักจิตวิทยาการปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ

นักจิตบำบัด EMDR Psychotherapy/ Brainspotting Psychotherapy

Traumaมักส่งผลกระทบต่อสภาพจิตใจทำให้เกิดอารมณ์แปรปรวนผิดปกติ

Traumaหรือปมบาดแผลทางใจนอกจากจะส่งผลกระทบต่อร่างกายในการแสดงปฎิกิริยาตอบสนองของร่ายกาย เช่นอาการแพนิค ใจสั่น ที่เกิดการกลไกในการเอาตัวรอดของร่ายกายโดยอัตโนมัติที่เราไม่สามารถควบคุมได้แล้ว Traumaยังส่งผลกระทบด้านอารมณ์แปรปรวนไม่คงที่ในระยะยาวอีกด้วย 
 

Trauma ก่อให้เกิดภาวะด้านอารมณ์ที่ผิดปกติ หรือที่เรียกว่า emotional dysregulation เป็นภาวะที่มักทำให้เกิดสภาพอารมณ์ไม่คงที่ เช่น โกรธง่าย โมโหร้าย บางครั้งเป็นทุกข์ระทม โศกเศร้า หมดหวัง บางคนมีอาการแสดงออกทางกายร่วมด้วยเช่น หวาดกลัว วิตกกังวล ตื่นตระหนกโควบคุมตัวเองไม่ได้โดยเฉพาะเมื่อถูกการกระตุ้นจากปัจจัยบางอย่างที่เคยมีประสบการณ์ฝังใจในอดีตมากระทบ

ความผิดปกติด้านอารมณ์หรือ emotional dysregulation สามารถเชื่อมโยงกับภาวะการเกิดโรคซึมเศร้า และโรควิตกกังวลได้ อย่างไรก็ตามเมื่อเกิดภาวะด้านอารมณ์ที่ผิดปกติการแสดงออกในคนที่มีภาวะTraumaมักมีความรุนแรงเกินกว่าเหตุ และมักสร้างสถานการณ์ที่นำไปสู่ความขัดแย้งและบานปลาย  หลักฐานพบว่ามีการเชื่อมโยงด้านอารมณ์กับระบบประสาทและสมอง ในช่วงที่มีการตอบสนองด้านอารมณ์ที่อยู่ในระดับสูงจะมีผลทำให้ระบบการทำงานด้านประสาทสัมผัสและการรับรู้ต่างๆถูกปิดกั้นทำให้การควบคุมอารมณ์ทำได้ยาก

ในคนที่มีภาวะ Complex Truama หรือมีความซับซ้อนของปมบาดแผลทางใจการแสดงออกด้านความผิดปกติทางอารมณ์จะทวีความรุนแรงมากขึ้น รวมถึงคนที่สมองส่วนหน้าได้รับความกระทบกระเทือนหรือถูกทำลายอันเนื่องมากจากโรคทางสมอง หรือการประสบอุบัติเหตุ นอกจากนี้การติดสุราและสารเสพติดเรื้อรังก็เป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้สมองส่วนหน้าถูกทำลายด้วยเช่นกัน และปัจจัยเหล่านี้ทำให้สมองมีความยากต่อการควบคุมอารมณ์ที่ผิดปกติและแปรปรวนของตนเองได้

 

 
Traumaส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวันอย่างไร?

Trauma ส่งผลกระทบทั้งด้านร่างกายและจิตใจ ผลกระทบจากTraumaในแต่ละคนมีการแสดงออกทางร่างกายและทางจิตใจที่ไม่เหมือนกัน เนื่องด้วยปัจจัยหลายอย่างทั้งด้วย วัย อายุ ช่วงเวลาและเหตุการณ์ที่ประสบ หรือระดับความรุนแรงที่เจอ การตอบสนองในแต่ละคนแตกต่างกันไปแต่ที่เห็นได้ชัดด้านร่างกายคือ มีอาการใจเต้นแรง หายใจเร็ว หายใจไม่ทัน มือสั่น มือเย็น เจ็บหน้าอก เวียนหัว ตัวสั่น ร่างกายรับรู้ถึงความอันตรายและเตรียมการขั้นต่อไปในการสู้หรือหนี

อย่างไรก็ตามหลังเผชิญหน้ากับเหตุการณ์ที่ไม่พึงประสงค์ สภาพจิตใจอาจยังตกอยู่ในภาวะรู้สึกถึงอันตรายจากเหตุการณ์อันไม่พึงประสงค์นั้นอยู่ตลอดเวลา และอาจมีภาวะอื่นๆตามมา เช่นมีภาพflashback หรือภาพเหตุการณ์เลวร้ายเดิมฉายซ้ำในหัว, มีอาการเป็นpanic attack อยู่ในภาวะตื่นตระหนก หวาดกลัว, ฝันร้าย นอนไม่หลับ และมีปัญหาในการนอนบ่อยครั้ง
Trauma อาจทำให้ผู้เคราะห์ร้าย เหยื่อหรือผู้ประสบเหตุอันไม่พึงประสงค์มีความอ่อนแอด้านจิตใจ และพัฒนากลายไปเป็นภาวะทางจิตที่ผิดปกติในรูปแบบต่างๆหากไม่ได้รับการแก้ไขดูแลรักษาตั้งแต่เริ่มแรก

Trauma ยังสามารถนำไปสู่การทำให้เกิดโรคPost-traumatic stress disorder (PTSD) และต่อมาอาจนำไปสู่การติดสารเสพติด ติดสุรา ติดแอลกอฮอล์เรื้อรัง หรือมีความคิดทำร้ายตนเองเพื่อหาทางออกในการจัดการกับความทรงจำอันเลวร้ายที่เป็นความอ่อนแอด้านจิตใจของตัวเอง

Trauma ทำให้การใช้ชีวิตมีความยากลำบากและเป็นสาเหตุที่ชีวิตไม่สามารถไปต่อในการพัฒนาตัวเองได้ Trauma เป็นปมบาดแผลทางใจที่คอยทำลายความสัมพันธ์กับคนที่อยู่ด้วยไม่ให้ไปในทิศทางที่มีความสุขได้

ผลกระทบส่วนใหญ่ของคนมีปมบาดแผลทางใจหรือ Truamaมักเกิดจากปัญหาและอุปสรรคในการจัดการด้านอารมณ์ของตัวเอง  Traumaเป็นอุปสรรคในการรักษาสัมพันธภาพที่ดีกับผู้อื่นในเรื่องความไว้ใจ เชื่อใจ Traumaทำให้คนไม่มีความสุขกับชีวิตปัจจุบันซึ่งเป็นผลกระทบมากจากความทรงจำด้านลบในอดีตที่ยังตามมารบกวนจิตใจในปัจจุบัน

จากงานวิจัยพบว่าTruama ทำให้เกิดความเสี่ยงต่อสุขภาพด้านร่างกายในระยะยาวได้หากไม่ได้รับการช่วยเหลือเยียวยา ไม่ว่าTraumaนั้นจะเคยเกิดขึ้นมาแล้วยาวนานแค่ไหนก็ตาม  ควรได้รับการดูแลรักษาเพื่อฟื้นฟูสภาวะทางจิตใจให้กลับมาใช้ชีวิตได้อย่างมีความสุขและ สามารถพร้อมรับมือกับการถูกรบกวนจากตัวกระตุ้นต่างๆภายนอก และภายใน Trauma ควรได้รับการแก้ไขเพื่อให้สามารถกลับมาใช้ชีวิตให้ก้าวหน้าและเติบโตจากประสบการณ์อันเลวร้ายต่อไปได้

 

หลายครั้งคนที่ไม่เข้าใจว่าทำไมเวลาโกรธถึงเป็นคนที่ขี้โมโหมีอารมณ์รุนแรงจนสติหลุดควบคุมตัวเองไม่ได้  หรือบางคนร้องไห้อย่างไม่มีสาเหตุ และอ่อนไหวเปราะบาง sensitive เวลาตอบสนองด้านอารมณ์ก็จะเกินพอดี หรือoverreaction นั้นเป็นเพราะTruama ที่เป็นปมบาดแผลทางใจยังถูกเก็บซ่อนอยู่ในสมองส่วนใน บางครั้งเรื่องผิดพลาดเล็กน้อยในสายตาของคนอื่นหรืออุบัติเหตุเล็กน้อยที่เกิดจากผู้อื่นโดยไม่ได้ตั้งใจแต่บางคนกลับไม่ยอมให้อภัยและมีการแสดงออกที่เกินกว่าเหตุ พฤติกรรมต่างๆเหล่านี้อาจเป็นสัญญาณเตือนของโรคอารมณ์แปรปรวนผิดปกติหรือ Emotional Dysregulation ที่มีรากลึกต้นตอของปัญหามากจากTraumaก็ได้ดังนั้นไม่ควรปล่อยทิ้งไว้หรือชล่าใจ ควรมาพบผู้เชี่ยวชาญเพื่อได้รับการแก้ไขโดยด่วน

จิตบำบัด Brainspotting และ จิตบำบัด EMDR ช่วยรักษาอาการภาวะอารมณ์ผิดปกติได้อย่างไร?

จิตบำบัด EMDR และ จิตบำบัด Brainspotting เป็นจิตบำบัดที่ได้รับการพิสูจน์ในเชิงวิทยาศาสตร์และทางการแพทย์แล้วว่ากระบวนการบำบัดทั้งสองวิธีนี้สามารถช่วยลดอาการปมบาดแผลทางใจ และความวิตกกังวลได้

จิตบำบัดทั้ง2 แบบนี้ เขาทำงานตรงกับสมองทำงานกับจุดที่เคยมีประสบการณ์ด้านลบหรือ Traumaซึ่งเกิดเป็นปมบาดแผลทางใจที่ถูกแช่แข็งอยู่ในสมองด้านความทรงจำ ซึ่งEMDR และ Brainspotting เข้าจัดการตรงที่จุดปมปัญหาโดย activate จุดที่ต้องการแก้ไขในระบบความทรงจำ

ในทางneuropsychology ศาสตร์สัมพันธ์ด้านจิตวิทยากับระบบประสาทและสมองถือว่าจิตบำบัดEMDR และ Brainspotting เป็นการเข้าไปทำงานไปตรงจุดที่ความทรงจำอันเลวร้ายถูกเก็บซ่อนอยู่ เพื่อกระตุ้นให้กลับมารับการแก้ไขและเกิดการประมวลผลใหม่ให้กับระบบสมองและความทรงจำ

ดังนั้นหลังได้รับการบำบัดด้วย EMDR และ Brainspotting แล้วอาการเจ็บปวดด้านร่างกาย ภาวะนอนไม่หลับ อาการ panic attack หรือภาวะเครียด ซึมเศร้าจึงลดลง และอาการภาวะPTSD ด้านปมบาดแผลทางใจจะค่อยๆดีขึ้นตามลำดับจนหายเป็นปกติและไม่สามารถกลับมารบกวนจิตใจได้อีกต่อไป

EMDR Therapy และ Brainspotting Therapy เป็นการรักษาทางการแพทย์ที่ได้รับการรับรองมาตรฐานโดย WHO (World Health Orgainzation) ในการทำงานตรงที่มีผลด้านระบบสมองในการรักษาและฟื้นฟูบาดแผลทางใจหรือ Truama

EMDR and Brainspotting Therapy ทำงานกับระบบประสาทและสมองที่มีผลต่อสมองด้านการควบคุมอารมณ์เมื่อปมปัญหาที่เก็บซ่อนได้ถูกจัดการและทำให้เกิดความเครียดน้อยลงปัญหาด้านการควบคุมภาวะทางอารมณ์จึงดีขึ้น อย่างไรก็ตามการทำจิตบำบัดทั้งEMDR และ Brainspotting ควรได้รับการทำบำบัดจากผู้เชี่ยวชาญที่ได้รับการฝึกอบรมด้านEMDR และ Brainspotting มาเป็นอย่างดีเท่านั้น 

 

 

 

อ้างอิง

https://www.mentalhealth.org.uk/explore-mental-health/a-z-topics/trauma#:~:text=Trauma%20can%20make%20you%20more,difficulties%20in%20your%20daily%20life.

https://www.pchtreatment.com/who-we-treat/emotional-dysregulation/#:~:text=Persons%20with%20complex%20trauma%20or,traumatic%20event%20that%20is%20reinitiated.

https://www.illuminetherapy.com/blog/emdr-brainspotting