การฟื้นคืนสภาพจิตใจในเด็ก หรือ Resilience and Child Traumatic Stress
1733 จำนวนผู้เข้าชม |
การฟื้นคืนสภาพจิตใจในเด็ก
หรือ
Resilience and Child Traumatic Stress
ดร. มฤษฎ์ แก้วจินดา (Ph.D.)
นักจิตวิทยาการปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ และนักจิตบำบัด
EMDR Psychotherapy Supervisor and Brainspotting Psychotherapy Practictioner
คือความสามารถและประสิทธิภาพของเด็กที่จะฟื้นคืนสภาวะจิตใจให้เป็นเหมือนปกติและแสดงออกถึงการปรับตัวกับเหตุการณ์อันเลวร้ายได้ตั้งแต่ในวัยเด็ก
เหตุการณ์ที่สร้างบาดแผลทางใจมีอะไรได้บ้าง?
บาดแผลทางใจอาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น การถูกล่วงละเมิดทางเพศ การถูกทำร้ายร่างกาย หรือเป็นผู้พบเห็นเหตุการณ์การกระทำอันรุนแรงต่อสมาชิกครอบครัว ความรุนแรงในชุมชน รวมทั้งการประสบเหตุภัยพิบัติทางธรรมชาติที่รุนแรงและสร้างความเสียหายต่อชีวิตและทรัพย์สิน เหล่านี้ล้วนสร้างให้เกิดบาดแผลทางใจ เกิดความรู้สึกเศร้า สลด หดหู่ รบกวนจิตใจ ส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวัน รวมถึงพัฒนาตามวัย และการเจริญเติบโตของเด็กอีกด้วย
อย่างไรก็ตามทั้งนี้ทั้งนั้นขึ้นอยู่กับระดับของความรุนแรงที่เด็กได้ประสบพบเจอ โดยธรรมชาติเด็กจะสามารถปรับตัวให้แข็งแกร่งเพื่อฟื้นคืนกลับของสภาวะทางจิตใจจากเหตุการณ์เลวร้ายได้ แต่อย่างไรก็ตามไม่ใช่เด็กทุกคนที่จะสามารถฟื้นคืนสภาวะจิตใจให้เป็นปกติได้หมด หากสิ่งที่เกิดขึ้นนี้มีความรุนแรงและเลวร้ายสำหรับเขา หากเขาไม่สามารถผ่านมันไปได้ เราต้องทำความเข้าใจว่านั้นไม่ใช่ความผิดของเขา หรือเป็นสัญญาของความอ่อนแอแต่อย่างใด แต่เป็นเพราะเหตุการณ์นั้นสร้างความเจ็บปวดให้เขาเกินกว่าที่เขาจะหาทางออกอย่างเข้มแข็งและฟื้นคืนกลับมาสู่สภาวะจิตใจให้ปกติได้ ดังนั้นครอบครัว หรือ ผู้เชี่ยวชาญมีความสำคัญอย่างมากต่อการให้ความสนับสนุน และช่วยเหลือในเรื่องการฟื้นคืนของสภาพจิตใจให้กับเขาได้
ความสามารถในการฟื้นคืนสภาวะจิตใจให้กลับมาปกติในเด็กมีลักษณะเช่นไร?
- เด็กมีการตอบสนองต่อสถานะการณ์ที่รบกวนจิตใจน้อยมาก และใช้ชีวิตตามปกติ
- เด็กอาจแสดงออกถึงความรู้สึกเจ็บปวดเพียงชั่วคราวและสามารถที่จะกลับมาใช้ชีวิตได้อย่างปกติ
ปัจจัยใดบ้างที่มีส่วนช่วยให้เด็กสามารถฟื้นคืนสภาวะจิตใจในระดับปกติได้?
- การได้รับการสนับสนุน จากพ่อ-แม่ ครอบครัว เพื่อน โรงเรียน และ ในชุมชน
- การได้รับความช่วยเหลือจากหน่วยงาน หรือ ผู้เชี่ยวชาญที่คอยช่วยเหลือหลังเหตุการณ์รุนแรงส่งผลต่อการใช้ชีวิต
- สร้างความมั่นใจทำให้เด็กรู้สึกปลอดภัยไม่ว่าจะเป็นที่ บ้าน โรงเรียน หรือในชุมชน
- ทำให้เขาเห็นคุณค่าในในตัวเอง และมีความเชื่อมั่นในตัวเอง
- ชี้แนะแนวทางและ สนับสนุนเส้นทางสู่ความสำเร็จในชีวิตให้เขา
- ให้เขารู้ว่าชีวิตมีความหมาย โดยอาจใช้ศาสนา วัฒนธรรม ความเชื่อ หรือมิตรไมตรีกับผู้อื่นเข้าข่วย รวมถึงใช้ความสำเร็จในอนาคต ความใฝ่ฝัน และเป้าหมายในชีวิตเป็นตัวพลักดันด้วย
- สร้างแรงบันดาลใจด้วยการส่งเสริมทักษะด้าน กีฬา ศิลปะ ดนตรี หรือการเรียน เพื่อพัฒนาพรสวรรค์ที่เขามี
- เพิ่มพูนทักษะการแก้ปัญหา และการปรับตัวให้เขาสามารถรับมือได้ในหลากหลายสถานการณ์
หากเด็กต้องอยู่ในสถานการณ์ชีวิตที่ยากลำบากอาจเป็นอุปสรรค์ในการปรับตัวมากขึ้น เช่น ความยากจน การถูกเหยียดชนชั้น การแบ่งแยก อยู่ในสังคมที่มีแต่ความรุนแรง หรือ สังคมที่เสี่ยงต่ออาชญากรรม สังคมที่อยู่แบบตัวใครตัวมัน หรือ ปัญหาที่เกิดจากความพร้อมด้านร่างกายของเด็กเองเช่น เจ็บป่วยไม่แข็งแรงก็อาจส่งผลต่อฟื้นคืนสภาวะจิตใจด้วยเช่นกัน
สังคมแบบไหนที่เพิ่มความฟื้นคืนสภาวะจิตใจให้กับเด็ก?
เด็กต้องพึ่งพาผู้ใหญ่ และ ผู้อื่นในการดำรงชีวิตเพื่อความอยู่รอด ดังนั้น ครอบครัว เพื่อน โรงเรียน ชุมชน และสังคมเพื่อนบ้านมีความสำคัญเป็นอย่างยิ่งต่อความสามารถในการฟื้นคืนด้านสภาวะจิตใจให้เด็ก ดังนั้นทุกคนต้องมีส่วนร่วมในการสร้างบรรยากาศให้เขารู้สึกเป็นส่วนหนึ่งของครอบครัว ของชุมชน
เด็กสามารถฟื้นคืนจากบาดแผลทางใจ เหตุการณ์ร้ายแรง หรือจัดการกับอารมณ์ความรู้สึกที่มีปัญหาได้หากได้รับการสนับสนุนในสิ่งเหล่านี้
- มีความสัมพันธ์ที่ดี มีความสนิทสนมกับคนเลี้ยงที่จะปกป้องและดูแลความปลอดภัยหลังเกิดเหตุการณ์รุนแรงขึ้น
- สัมพันธภาพในครอบครัวมีความเข้มแข็ง ทุกคนสามารถคุยกันได้ทุกเรื่อง แบ่งปัน เล่าทุกข์สุข และพร้อมช่วยเหลือกันเมื่อเกิดภัยหรือเหตุการณ์อันเลวร้าย
- สภาพแวดล้อมในโรงเรียนปลอดภัย มีการเสริมสร้างทักษะความรู้ พัฒนาความสามารถที่เป็นประโยชน์ ให้ความสำคัญกับความปลอดภัย ทำให้เด็กมั่นใจในการมาโรงเรียนและพร้อมช่วยเหลือหากเด็กไม่สบายใจด้วยการมี ครูที่ปรึกษา ครูนักจิตวิทยา ครูเจ้าหน้าที่ที่เชื่อถือได้ ตลอดจน พนักงานขับรถรับส่ง หรือ แม่บ้านประจำโรงเรียนที่เป็นมิตรและไม่ทำร้ายเด็ก
อะไรเป็นStep แรกของการดูแลการฟื้นคืนสภาพจิตใจของเด็ก?
ครอบครัวเป็นด่านแรกที่มีความสำคัญกับเด็กเป็นอย่างมากดังนั้นการมีส่วนช่วยให้เด็กกลับมาเข้มแข็งและกลับสู่ภาวะปกติจึงควรช่วยสนับสนุนในเรื่องดังต่อไปนี้
- สร้างความเป็นมิตร และความเชื่อใจให้เกิดขึ้นในครอบครัว
- สอนทักษะเรื่องความเข้มแข็งหากเกิดภัยขึ้นและสอนให้แยกแยะว่าปัญหาที่แท้จริงคืออะไร
- สร้างความหวังและให้กำลังใจกันและกัน
- สร้างความเข็งแกร่งเพื่อต่อสู้กับอุปสรรค์ในชีวิต
- เตรียมพร้อมรับกับความท้าทายและการเปลี่ยนแปลง
ไม่ใช่เรื่องง่ายในการช่วยเหลือเด็กที่เคยผ่านเหตุการณ์อันแสนเจ็บปวดและมีบาดแผลทางใจ การช่วยเหลือต้องอาศัยการทำงานอย่างจริงจังและความทุ่มเท ครอบครัวและผู้ดูแลใกล้ชิดเด็กมีส่วนสำคัญเป็นอย่างมากในการช่วยให้เด็กกลับมาสู่ภาวะปกติได้ และควรให้กำลังใจและชื่นชมในการเปลี่ยนแปลงกับเด็กเมื่อเห็นการเปลี่ยนแปลงที่ดีขึ้นเพราะมันไม่ใช่เรื่องง่ายที่จะผ่านการต่อสู้กับความยากลำบากของสภาพจิตใจอันบอบช้ำเหล่านี้ไปได้โดยง่าย
อ้างอิง:
https://www.nctsn.org/
https://www.facebook.com/BettermindThailand
https://www.bettermindthailand.com/
อ่านเพิ่มเติมบทความที่เกี่ยวข้อง
