การทำจิตบำบัดแบบ EMDR therapy  เลือกแบบไหนดีที่สุด? ระหว่าง EMDR therapy online หรือมาพบตัว กับ  EMDR Therapy Application

การทำจิตบำบัดแบบ EMDR therapy  เลือกแบบไหนดีที่สุด?

ระหว่าง EMDR therapy online หรือมาพบตัว กับ  EMDR Therapy Application

ดร.มฤษฎ์ แก้วจินดา (Ph.D.)
นักจิตวิทยาการปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ
EMDR Psychotherapy Supervisor and Brainspotting Psychotherapy Practictioner

EMDR คืออะไร?

Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) คือเทคนิคการบำบัดทางจิตวิทยาที่ได้รับการยอมรับในการรักษาผู้ที่มีอาการปมบาดแผลทางใจ โดยใช้การกระตุ้นสมองแบบสองด้าน (เช่น การเคลื่อนไหวดวงตา  การฟังคลื่นเสียง หรือการแตะสลับที่ร่างกาย) ในขณะที่สมองกำลังประมวลผล มีเป้าหมายเพื่อให้สมองทำงานกับข้อมูลประสบการณ์ความทรงจำด้านลบอย่างสมบูรณ์

EMDR therapy  สามารถช่วยเหลือคนที่ประสบกับความยากลำบากในการใช้ชีวิตจากปมบาดแผลทางใจ ได้เป็นอย่างดี ในปัจจุบันมีรูปแบบการเข้าถึงจิตบำบัดจากผู้เขี่ยวชาญหลากหลายวิธี ทั้งแบบมาพบตัว ออนไลน์ หรือผ่าน EMDR Apps อย่างไรก็ตามแม้ว่าการพบทางออนไลน์ และการใช้แอปฯ จะไม่สามารถทดแทนการบำบัดกับผู้เชี่ยวชาญได้ทั้งหมด แต่ก็สามารถทำหน้าที่เป็น “ตัวช่วยเบื้องต้น” หรือ “สะพานเชื่อม” ไปสู่การดูแลอย่างเต็มรูปแบบได้

 

ข้อดีของ EMDR Therapy online ที่สามารถช่วยรักษาบาดแผลทางใจได้มีอะไรบ้าง?

1. เข้าถึงง่าย ไม่จำกัดสถานที่

สำหรับผู้ที่อยู่ห่างจากนักจิตบำบัด EMDR หรืออาศัยในพื้นที่ชนบท  EMDR Therapy online ช่วยให้สามารถใช้เทคนิคพื้นฐาน เช่น การติดตามการเคลื่อนไหวของลูกตาผ่านหน้าจอ หรือการฟังเสียงสลับซ้าย-ขวา ได้จากที่บ้าน

2. ลดค่าใช้จ่าย

การบำบัดโดยมาพบตัว อาจมีค่าใช้จ่ายที่เพิ่มเติมในเรื่องค่าเดินทาง การที่พักและอาหารหากต้องเข้ามารักษาในเมือง รวมทั้งต้องเสียเวลาในการเดินทาง ดังนั้น EMDR therapy online จึงเป็นทางเลือกหนึ่งในการลดข้อจำกัดทางการเข้าถึงด้านบริการและลดรายจ่ายที่เพิ่มเติม

3. เป็นเครื่องมือในการควบคุมอารมณ์ด้วยตนเองที่ดี ไม่ต่างกับการมาพบผู้เชี่ยวชาญ

• EMDR therapy เป็นเทคนิคที่ได้รับการยอมรับและบำบัดรักษาผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้าน EMDR ดังนั้นเทคนิคการรับมือกับปมบาดแผลทางใจและการให้ความรู้ด้านจิตวิทยาแบบฉบับของ EMDR therapy จึงไม่ต่างจากการบำบัดด้วยการมาพบตัว
  
• มีเทคนิคการถ่ายทอดที่มาตรฐาน มีการนึกถึง “สถานที่ปลอดภัย” ในจินตนาการ
• การใช้เสียงหรือภาพเคลื่อนไหวเพื่อกระตุ้นประสาทสัมผัสทั้งสองข้าง เช่นเดียวกันกับการมาบำบัดแบบมาพบตัว
• สิ่งเหล่านี้ช่วยให้ผู้ใช้สามารถควบคุมอารมณ์เมื่อรู้สึกเครียดหรือถูกกระตุ้นจากความทรงจำได้ดีขึ้น
  

4.  การนัดหมายสามารถทำได้เร็วกว่าการรอมาเจอตัวผู้เชี่ยวชาญ

ในหลายประเทศ การรอคิวนักจิตบำบัดที่เชี่ยวชาญด้าน PTSD อาจกินเวลาหลายเดือน  EMDR Online Therapy ช่วยเป็นตัวเลือกให้เข้าสู่การรับบริการอย่างรวดเร็วและสะดวกในการเรียนรู้การรับมือกับอาการระหว่างรอการรักษาอย่างเป็นทางการ

5. ลดความรู้สึกอับอายหรือกลัวการขอความช่วยเหลือ

หลายคนลังเลที่จะพบผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิตแบบตัวต่อตัว EMDR therapy online  ช่วยให้พวกเขาเริ่มต้นกระบวนการบำบัดอย่างเป็นส่วนตัว ลดความรู้สึกว่าเป็นกังวลต่อตัวเองและการทำงานที่อยู่ต่อหน้าผู้เชี่ยวชาญ

อย่างไรก็ตามในกรณีที่มีปมบาดแผลทางใจที่รุนแรงหรือซับซ้อน การถูกกระตุ้นความทรงจำที่บอบช้ำ จนไม่สามารถจัดการควบคุมตัวเองได้จากระยะไกลก็ควรมาพบตัวผู้เชี่ยวชาญเพื่อได้รับการดูแลและคำแนะนำอย่างใกล้ชิด  และควรเลือกทำบำบัดด้านจิตบำบัดแบบ EMDR จากนักจิตวิทยา EMDR ที่ได้รับการรับรองเฉพาะเท่านั้น

อย่างไรก็ตามทั้ง EMDR Therapy  แบบมาพบผู้เชี่ยวชาญโดยตรง (in-person)  หรือ แบบ online เป็นตัวเลือกที่ควรพิจารณาในลำดับต้นๆ และการบำบัดด้วยจิตบำบัดแบบ EMDR ควรทำบำบัดกับผู้เชี่ยวชาญที่ผ่านการอบรม EMDR อย่างเป็นทางการ เฉพาะทางเท่านั้น  ถึงแม้ว่า EMDR therapy แบบมาพบตัว และ EMDR therapy online  ยังคงเป็นตัวเลือกที่ดีในแง่ของความปลอดภัย ประสิทธิภาพ และความสามารถในการจัดการปมบาดแผลทางใจ  โดยเฉพาะ EMDR therapy online  ในกรณีที่ผู้รับบริการไม่สะดวกเลือกรับบริการแบบมาพบตัวผู้เชี่ยวชาญ ก็ยังสามารถรับบริการทำจิตบำบัดผ่านทางออนไลน์ได้

อย่างไรก็ตาม EMDR Therapy Application  มีข้อดีและข้อจำกัดที่แตกต่างจากสองตัวเลือกดังกล่าว EMDR Therapy Application นั้นมีข้อดีในบริบทที่เหมาะสม เช่น ใช้เป็นเครื่องมือเสริม ใช้ในระหว่างรอการบำบัดกับผู้เชี่ยวชาญอย่างเป็นทางการ หรือใช้ในการฝึกทักษะควบคุมอารมณ์เบื้องต้น

ข้อมูลเปรียบเทียบแสดงให้เห็นว่า EMDR therapy แบบมาพบตัว/ ออนไลน์ ไม่เทียบเท่า EMDR Application ดังนี้

      EMDR แบบพบผู้เชี่ยวชาญ หรือแบบออนไลน์

• ความปลอดภัยทางจิตใจ: สูงมาก (มีการควบคุมอย่างมืออาชีพ)
  
• ความแม่นยำในการบำบัด: สูง สามารถปรับตามแต่ละบุคคลได้
  
• การสนับสนุนทางอารมณ์: มีผู้ฟังและให้คำแนะนำ
  
• ความสามารถในการประมวลความทรงจำอย่างลึก: ดีมาก (เข้าใจเนื้อหาทางจิตใจที่ซับซ้อน)
  
  EMDR App  
  
• ความปลอดภัยทางจิตใจ:  มีความเสี่ยงปานกลาง (เสี่ยงต่อการกระตุ้น PTSD หากไม่มีคำแนะนำ)
• ความแม่นยำ : มีจำกัด (ไม่สามารถปรับตามประวัติแต่ละคน)
• การสนับสนุนทางอารมณ์:  ไม่มี หรือมีแค่ AI หรือคำแนะนำอัตโนมัติ
  
• ความสามารถในการประมวลความทรงจำอย่างลึก: ไม่มี (เน้นการกระตุ้นเฉยๆ)
  
  

EMDR therapy Application อาจเหมาะสำหรับผู้มีปมบาดแผลทางใจที่มีอาการไม่รุนแรง หรืออยากเรียนรู้ และใช้ EMDR App เป็นเครื่องมือเสริม แต่สำหรับผู้ที่ มีอาการรุนแรง เช่น ฝันร้าย  แฟลชแบค อยากทำร้ายตัวเอง ไม่ควรใช้แอปคนเดียว แต่ควรไปพบผู้เชี่ยวชาญทันที

จากข้อมูลยืนยันของทาง EMDR International Association (EMDRIA)  ยอมรับว่า EMDR Online หรือ การให้บริการจิตบำบัดผ่านทางการบริการทางการแพทย์ระยะไกล (telehealth platforms) มีประสิทธิภาพในการช่วยลดภาวะอาการของภาวะปมบาดแผลทางใจ (PTSD) ได้ไม่ต่างกับการมารับบำบัดแบบมาพบตัว โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกรณีผู้ป่วยไม่มีปัญหาซับซ้อน สามารถใช้การบำบัดแบบ EMDR therapy แบบทางออนไลน์ได้อย่างปลอดภัย เหมาะสำหรับผู้ป่วยที่สามารถตั้งขอบเขตความปลอดภัยในบ้านได้ มีสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัยและเป็นส่วนตัว ไม่มีปัญหาซับซ้อนหรือไม่เสถียรทางอารมณ์อย่างรุนแรง ต้องการความยืดหยุ่นหรืออยู่ในพื้นที่ห่างไกลจากนักบำบัด

อย่างไรก็ตาม EMDR แบบพบตัว อาจเหมาะกว่าหากมีอาการ PTSD หรือ CPTSD อย่างรุนแรง เคยมี Flashback หรือ Panic Attack บ่อย ต้องการการดูแลจากนักบำบัดอย่างใกล้ชิด มีปัญหาทางเทคนิคหรือรู้สึกไม่มั่นคงเมื่อบำบัดผ่านจอ

 

ดังนั้นหากจะพิจารณาว่า แบบไหน ดีกว่ากันอาจขึ้นอยู่กับปัจจัยดังนี้

• สถานการณ์ของผู้รับบำบัดและทักษะของนักบำบัด
  
• ทั้งสองแบบให้ผลลัพธ์ยั่งยืนได้ หากมีความต่อเนื่องและความสัมพันธ์ทางบำบัดที่ดี
• แบบพบตัว เหมาะสำหรับเคสซับซ้อนหรือต้องการการดูแลฉุกเฉิน

 
ข้อแนะนำวิธีเตรียมตัวก่อนการบำบัดแบบ EMDR Therapy ออนไลน์

การเตรียมตัวที่ดีจะช่วยให้การบำบัดผ่านวิดีโอคอล ปลอดภัย มีประสิทธิภาพ และไม่ถูกรบกวน โดยเฉพาะเมื่อทำ EMDR ซึ่งอาจเข้าไปกระตุ้นความทรงจำด้านลึก

1. เลือกสถานที่เงียบและปลอดภัย

อยู่ในห้องที่คุณรู้สึกปลอดภัย ไม่มีใครรบกวน ปิดเสียงมือถือหรือสิ่งรบกวนรอบตัว หากอยู่บ้านกับผู้อื่น แจ้งว่าไม่ให้รบกวนระหว่างบำบัด

2. จัดอุปกรณ์และอินเทอร์เน็ตให้พร้อม

ใช้คอมพิวเตอร์หรือแท็บเล็ตที่กล้องชัด และมีเสียงดี ใช้หูฟังแบบครอบหู (ช่วยเรื่องเสียงสองข้างใน EMDR) อินเทอร์เน็ตเสถียร ความเร็วสูง (เลี่ยง Wi-Fi ที่ไม่มั่นคง)

3. เตรียมสิ่งของช่วย Grounding

เช่น ลูกบอลนิ่ม ๆ  หินปลอบใจ  รูปภาพ "สถานที่ปลอดภัย"  หรือผ้าห่มที่คุณชอบ  น้ำเปล่าหรือเครื่องดื่มอุ่น ๆ

4. รู้เท่าทันตัวเอง

หากรู้ว่าตัวเองมีแนวโน้มจะหลุดจากความเป็นจริง (dissociate) บอกนักบำบัดล่วงหน้า เตรียมแผนรับมือหากรู้สึกไม่โอเค เช่น การพักเบรก / การกดหยุด session

5. ใช้เทคโนโลยี Bilateral Stimulation ออนไลน์ นักบำบัดมักใช้:

• โปรแกรมติดตามสายตาผ่านจอ
• เสียงซ้าย-ขวาผ่านหูฟัง

ก่อนเริ่มบำบัด ควรตรวจสอบว่า:

นักบำบัดจิตบำบัดต้องผ่านการอบรม EMDR มาตรฐานกับสถาบันในระดับท้องถิ่น ได้แก่ EMDR Asia Association หรือ EMDR Thailand Association หรือได้รับการรับรองในระดับนานาชาติ ได้แก่ EMDRIA

ผู้รับบริการมีทัศนคติต่อการบำบัดแบบพบตัว หรือออนไลน์อย่างไร ซึ่งจะมีผลต่อการเลือกช่องทางในการบำบัดด้วย

หากกระบวนการบำบัดไม่สามารถเสร็จสมบูรณ์ในชั่วโมงบำบัด มีแผนรับมืออย่างไรหากเกิดอารมณ์รุนแรงระหว่าง session โดยปกตินักจิตบำบัดแบบ EMDR จะเตรียมคนไข้โดยการให้ฝึกเทคนิคสร้างความมั่นคงภายในใจ (Stabilization techniques) ในชั่วโมงบำบัดต้นๆ