เจ้านายจากนรกอาจทำให้คุณเครียดจนเป็นโรควิตกกังวล ประสาทเสียจนเกิดภาวะซึมเศร้าได้

• วิจารณ์และตำหนิพนักงานต่อหน้าผู้อื่น
  
• ตั้งความคาดหวังหรือเป้าหมายที่เกินจริง
  
• ไม่รับฟังความคิดเห็นหรือปิดกั้นการสื่อสาร
  
• ใช้อำนาจกดดัน ทำให้พนักงานรู้สึกด้อยค่า
  
• มอบหมายงานเกินขอบเขตโดยไม่สนใจความสามารถ
  
• พฤติกรรมเหล่านี้เมื่อเกิดขึ้นซ้ำ ๆ จะสร้างความเครียดสะสม และบั่นทอนกำลังใจในการทำงาน

• NPD เป็นความบกพร่องด้านสุขภาพจิต
• มักมีลักษณะพฤติกรรมขาดเหตุผล
• เอาตัวเองเป็นที่ตั้งไม่สนใจความรู้สึกคนอื่นขาดความเห็นอกเห็นใจ
• ชอบอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่เต็มไปด้วยคนที่สรรเสริญหรือชื่นชมตนเอง
• NPD จะแสดงออกด้วยบุคคลิคภาพแบบมั่นใจในตัวเอง
• ในความเป็นจริงแล้วมีจิตใจที่เปราะบางและไม่สามารถทนต่อการวิจารณ์จากผู้อื่นได้แม้ในเรื่องเล็กก็ตาม
• มักขาดความสุข
• มีปัญหาด้านสัมพันธภาพกับผู้อื่นเสมอ
• การทำจิตบำบัดหรือ psychotherapyอาจช่วยให้ดีขึ้นได้ 

• นอนไม่หลับ กระสับกระส่าย
• ใจสั่น หายใจไม่เต็มปอด
• กังวลเกินเหตุเกี่ยวกับงานหรือการถูกตำหนิ
• อ่านเพิ่มเติม: การบำบัดสำหรับ Anxiety
  

เสี่ยงเกิดโรคซึมเศร้า (Depression)

• รู้สึกหมดพลัง หมดความมั่นใจ
• เบื่อสิ่งที่เคยชอบ
• รู้สึกสิ้นหวังหรือไร้ค่า
• อ่านเพิ่มเติม: รู้ทันโรคซึมเศร้า

สัญญาณเตือนที่ควรสังเกต

• รู้สึกกดดันจนไม่อยากไปทำงาน
• มีอาการปวดหัว ปวดท้อง หรืออาการทางกายที่เกี่ยวกับความเครีย
• นอนไม่หลับหรือนอนมากผิดปกติ
• รู้สึกหมดไฟและไม่อยากเข้าสังคม
• หากอาการเหล่านี้เกิดขึ้นต่อเนื่องนานเกิน 2 สัปดาห์ ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิต

ในองค์กรหรือหน่วยงานที่มีความเครียดสูงที่มีหัวหน้าที่เป็น NPD จึงไม่แปลกว่าทำไมลูกน้องถึงมีความเครียดสูงแต่ผลงานมักไม่ก้าวหน้า เนื่องจากเจ้านายมักมีพฤติกรรม

• ชอบควบคุมคนอื่น
• ไม่ใส่ใจความรู้สึกของลูกน้อง
  
• มักขาดความเห็นอกเห็นใจคนอื่น
  
• ขาดการเชื่อมโยงปฎิสัมพันธ์เอื้อเฟื้อ เกื้อกูลด้านสังคมกับผู้อื่น 
  
• หากเรากำลังเผชิญกับเจ้านายประเภทนี้อยู่ให้ตระหนักถึงวิธีเอาตัวรอด
   

วิธีรับมือกับเจ้านายที่ทำให้เครียด

• ตั้งขอบเขต (Set Boundaries)

• ฝึกการดูแลจิตใจตนเอง (Self-care)

• ขอการสนับสนุนจากผู้อื่น

•  การบำบัดทางจิตวิทยา

หากอาการรุนแรงจนส่งผลต่อชีวิตประจำวัน การทำฺBrainspotting, CBT หรือ EMDR Therapy อาจช่วยให้ฟื้นฟูได้เร็วขึ้น

อ่านเพิ่มเติม: EMDR Therapy คืออะไร

  เจ้านายที่เป็น Narcissistic Personality Disorder (NPD)  มีความอันตรายมากกว่าที่เราคิด

• มีความระแวงสูง
• มองทุกคนเป็นศัตรู
• พร้อมจะโจมตีให้พินาศหากใครมีความคิดต่อต้าน
  
• มักตั้งมาตรฐานสูงอย่างไร้เหตุผล
• ชอบมองหาจุดอ่อนของลูกน้อง
• หาจุดด้อยเพื่อที่จะโจมตี
• ทำให้คนที่ทำงานด้วยรู้สึกแย่ไร้ค่า 
• มีอีโก้สูงและความมั่นใจในตัวเองสูง
• มีปัญหาในการพัฒนาตนเองด้านความสัมพันธ์กับลูกน้องหรือคนอื่น
• ขาดความมั่นคงด้านจิตใจ
• ไม่มีวิสัยทัศน์
• มองโลกในแง่ร้าย มีทัศนคติเชิงลบ
• ยึดตัวเองเป็นหลักโดยไม่แคร์จิตใจคนอื่น
• ไม่มีความสุขในชีวิต

ซึ่งต่างจากเจ้านายที่ดีมักมีกลยุธ วิธีคิดที่มีประสิทธิภาพ และผลัดดันเป้าหมายให้ไปถึงความสำเร็จ ไม่หลอกใช้คนอื่นและคอยช่วยเหลือลูกน้องอยู่เสมอ คอยรับฟัง และแชร์ประสบการณ์ รวมทั้งชื่นชมความสำเร็จร่วมกัน

วิธีเอาตัวรอดจากเจ้านายเป็นพิษ 

1. หัดเป็นคนช่างสังเกต

• หมั่นสังเกตเวลาที่เจ้านายทำให้คนอื่นประทับใจ
  
• ให้สังเกตวิธีการอธิบายหรือแก้ตัวเวลาที่ต้องชี้แจงผลงานที่ไม่ได้เรื่อง
  
• สังเกตการสื่อสาร วิธีโน้มนาม พูดจุดประกาย
  
• สังเกตวิธีการโน้มนาวใจคนของเจ้านายภายใต้สถานการณ์กดดัน
  

 
2. รักษาความเชื่อมั่นของตัวเอง

•  หาวิธีผ่อนคลาย
• หาที่พึ่งทางใจในการระบายออก
• ปรับทุกข์กับใครซักคนที่ไว้ใจได้ที่ไม่ใช่เพื่อนร่วมงาน
• ปรึกษาผู้เชียวชาญ ให้ไปพบนักจิตวิทยา

3. อย่านินทาเจ้านาย

•  เจ้านายอาจมีความระแวงสูง
• มักจะรวบรวมข้อมูลจากคนอื่น
  
• อาจถูกแก้กลับด้วยวิธีรุนแรง

4. ทำความเข้าใจเกี่ยวกับเจ้านายเป็นพิษ

•  รู้จักนิสัยและความคาดหวังของเจ้านาย
• อย่าคาดหวัง
• หากผิดพลาดโดนตำหนิอย่าเอามาเป็นอารมณ์ 

 5. ชั่งใจว่ายังอยากอยู่ต่อหรือลาออก

•  การรับใช้เจ้านายเป็นพิษมักไม่ทำให้ชีวิตในการทำงานของคุณก้าวหน้า
• ได้ตัวแบบแย่ๆในการบริหารคน
• ตัดสินใจว่าคุ้มไหมกับสุขภาพจิตที่ถูกบั่นทอน 
  
  
  

สรุป

เจ้านายที่มีพฤติกรรมเป็นพิษอาจเป็นหนึ่งในสาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิด ภาวะวิตกกังวลและโรคซึมเศร้า การรู้เท่าทันอาการ สังเกตสัญญาณเตือน และขอความช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญ จะช่วยป้องกันไม่ให้ความเครียดสะสมกลายเป็นโรคทางจิตใจที่รุนแรง

FAQ (คำถามท้ายบทความ)

Q1: ทำไมเจ้านายที่มีพฤติกรรมเป็นพิษถึงส่งผลต่อสุขภาพจิต?

A: เพราะการถูกกดดันหรือวิจารณ์อย่างต่อเนื่องทำให้ร่างกายหลั่งฮอร์โมนความเครียด ส่งผลต่อทั้งร่างกายและจิตใจ

Q2: จะรู้ได้อย่างไรว่าเครียดจนกลายเป็นโรควิตกกังวลหรือซึมเศร้า?

A: หากมีอาการนอนไม่หลับ วิตกกังวล หรือหมดความสุขต่อเนื่องนานกว่า 2 สัปดาห์ ควรเข้ารับการประเมินจากผู้เชี่ยวชาญ

Q3: ควรทำอย่างไรถ้าเจ้านายเป็นพิษจริง ๆ?
A: ตั้งขอบเขต ดูแลสุขภาพจิตตัวเอง และหากจำเป็นควรขอความช่วยเหลือจากนักจิตวิทยาหรือพิจารณาทางเลือกใหม่ในการทำงาน

Q4: ทำไมบริษัทถึงยังคนจ้างหรือเลื่อนขั้นคนที่มีบุคคลิคภาพปกพร่องอย่างโรค NPD โรคหลงตัวเองมาเป็นเจ้านายหรือหัวหน้างาน

A: คนประเภทนี้มีการสร้างภาพที่ดีและเก่งในเรื่องการโน้มน้าวใจให้ผู้บริหารหรือผู้จ้างงาน

  อ้างอิง:

1. Harvard Business Review
2. Forbes
3. https://www.inc.com/amy-morin/studies-show-narcissists-get-promoted-more-often-but-do-they-make-better-leaders.html
4. https://www.bettermindthailand.com/ 
5. https://www.facebook.com/BettermindThailand