EMDR คืออะไร? เทคนิคจิตวิทยาที่ช่วยนักกีฬาเพิ่มประสิทธิภาพและก้าวข้ามขีดจำกัด

962 จำนวนผู้เข้าชม  | 

EMDR คืออะไร? เทคนิคจิตวิทยาที่ช่วยนักกีฬาเพิ่มประสิทธิภาพและก้าวข้ามขีดจำกัด


EMDR คืออะไร? เทคนิคจิตวิทยาที่ช่วยนักกีฬาเพิ่มประสิทธิภาพและก้าวข้ามขีดจำกัด 
 
 


 
 
ดร.มฤษฎ์ แก้วจินดา (Ph.D.)
นักจิตวิทยาการปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ
EMDR Psychotherapy Supervisor and Brainspotting Psychotherapy Practictioner
 


EMDR คืออะไร? เทคนิคจิตวิทยาที่ช่วยนักกีฬาเพิ่มประสิทธิภาพและก้าวข้ามขีดจำกัด

ในวงการกีฬา ความแข็งแรงทางร่างกายเป็นสิ่งสำคัญ แต่ จิตใจที่มั่นคงและมีสมาธิ ก็เป็นอีกปัจจัยหลักที่กำหนดชัยชนะ หลายครั้งนักกีฬาต้องเผชิญกับแรงกดดัน ความเครียด หรือประสบการณ์ที่ทำให้เกิดความทรงจำด้านลบ ซึ่งอาจกลายเป็นอุปสรรคต่อการพัฒนาฝีมือ

หนึ่งในเทคนิคที่เริ่มถูกนำมาใช้ใน sports psychology (จิตวิทยาการกีฬา) คือ EMDR Therapy (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) หรือ “การบำบัดด้วยการเคลื่อนไหวดวงตา” ซึ่งช่วยให้นักกีฬาสามารถก้าวข้ามความกลัว ฟื้นสมาธิ และเพิ่มศักยภาพทางจิตใจได้


EMDR คืออะไร?

EMDR คือการบำบัดทางจิตวิทยาที่ใช้ การเคลื่อนไหวของดวงตา หรือการกระตุ้นประสาทสัมผัสซ้าย–ขวา เพื่อช่วยให้สมองประมวลผลและลดความรุนแรงของความทรงจำที่กระทบจิตใจ เดิมทีเทคนิคนี้ถูกพัฒนามาเพื่อช่วยผู้ป่วย PTSD แต่ปัจจุบันถูกนำมาประยุกต์ใช้ในวงการกีฬา

สำหรับนักกีฬา EMDR สามารถช่วย ปลดล็อกบาดแผลทางใจ (Sports Trauma) เช่น อุบัติเหตุในการแข่งขัน ความผิดพลาดครั้งสำคัญ หรือแรงกดดันที่ทำให้เสียความมั่นใจ


จิตบำบัดแบบ EMDR กับการแข่งขันกีฬา

การใช้ Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) กับนักกีฬาเริ่มได้รับความนิยมมากขึ้นในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา โดยเฉพาะในระดับนักกีฬาอาชีพและนักกีฬาที่ต้องรับมือกับความกดดันสูง หรือมีประสบการณ์ทางลบที่ส่งผลต่อสมรรถะภาพทางจิตใจ

แนวทางและวิธีการใช้ EMDR เพื่อเสริมศักยภาพด้านกีฬา สามารถเป็นเครื่องมือที่มีประสิทธิผลสำหรับนักกีฬา เพื่อพัฒนาความมั่นใจ ลดความเครียดและความวิตกกังวล รวมถึงเสริมสร้างสมรรถภาพทางจิตใจในสถานการณ์การแข่งขัน

แนวทางและวิธีการใช้งานสามารถอธิบายได้ดังนี้
 
  1. ระบุความคิดและความรู้สึกที่เป็นอุปสรรค 
นักกีฬาจะต้องร่วมกันกับโค้ชหรือที่ปรึกษา ระบุความทรงจำหรือความรู้สึกที่ทำให้เกิดความวิตกกังวล ขาดความมั่นใจ หรือความกลัวล้มเหลว เช่น ความทรงจำก่อนการแข่งขันที่ล้มเหลวหรือความวิตกก่อนการแข่งขันจริง

      

2. สร้างภาพลักษณ์และความรู้สึกที่เป็นบวก 
พัฒนาความเชื่อที่เชิดชูความสามารถ เช่น “ฉันทำได้ดี” หรือ “ฉันพร้อม      และสมบูรณ์แบบ” เพื่อเสริมพลังบวก
     

3. การประมวลผลด้วยเทคนิค EMDR 

นักกีฬาจะถูกขอให้คิดถึงความทรงจำในอดีตที่เป็นอุปสรรค พร้อมกับทำการเคลื่อนไหวสายตาหรือใช้เสียงกระตุ้น เพื่อช่วยให้สมองประมวลผลและปล่อยวางความรู้สึกลบเหล่านั้น

4. เสริมสร้างความมั่นใจและความสมดุลทางอารมณ์ 

หลังจากประมวลผล นักกีฬาจะถูกแนะนำให้สร้างภาพและความรู้สึกที่เป็นบวกและเสริมสร้างความเชื่อมั่น เช่น การนึกภาพในใจว่าตนเองประสบความสำเร็จในสนาม

5. การฝึกฝนขณะปฏิบัติจริง 

ใช้เทคนิค EMDR เพื่อเตรียมความพร้อมด้านจิตใจ ก่อนการแข่งขัน หรือในช่วงทำสมาธิ ระหว่างการแข่งขัน เพื่อควบคุมความเครียดและเสริมความมั่นใจ

 

EMDR กับการเสริมประสิทธิภาพนักกีฬา
การทำ EMDR Therapy สามารถช่วยนักกีฬาได้หลายด้าน เช่น:

  • ลดความกลัวและความวิตกกังวล ก่อนการแข่งขัน
  • เพิ่มสมาธิและการโฟกัส กับเป้าหมายในสนาม
  • ฟื้นความมั่นใจ หลังผ่านประสบการณ์ล้มเหลวหรือบาดเจ็บ
  • จัดการกับความทรงจำด้านลบ ที่ขัดขวางศักยภาพการเล่น
  • เสริม resilience หรือความสามารถในการฟื้นตัวหลังเจอแรงกดดัน



ข้อดีของการใช้เทคนิคจิตบำบัดแบบ EMDR กับนักกีฬา

1. จัดการกับ "ประสบการณ์ด้านลบ หรือความล้มเหลวจากอดีต"
  • นักกีฬาบางคนอาจเคยประสบเหตุการณ์ที่กระทบกระเทือนจิตใจ เช่น
    การพลาดโอกาสสำคัญในการแข่งขัน
    การบาดเจ็บอย่างรุนแรง
    การถูกตำหนิหรือกดดันจากโค้ช/ครอบครัว
  • EMDR ช่วย "ประมวลผล" ความทรงจำเหล่านี้ใหม่ ทำให้ลดผลกระทบทางอารมณ์ และทำให้นักกีฬากลับมามีความมั่นใจอีกครั้ง
2. ลดความวิตกกังวลก่อนการแข่งขัน (Performance Anxiety)
  • นักกีฬาหลายคนแม้จะมีทักษะดี แต่พอถึงเวลาลงสนามจริง กลับ "เล่นไม่ได้ตามศักยภาพ"
  • เพราะความกังวลว่าจะล้มเหลว
  • ความกังวลหรือกลัวการถูกตัดสินจากคนอื่น
  • EMDR สามารถใช้ในการปรับความเชื่อเชิงลบ ("ฉันไม่เก่งพอ"  "ฉันจะพลาดอีก") และแทนที่ด้วยความเชื่อใหม่ที่เสริมพลัง
3. เสริมสร้าง "ภาวะแห่งการชนะในจิตใจ" (Winning Mindset)
เทคนิค EMDR เช่น "Installation of Positive Cognition" ช่วยฝังแนวคิดเชิงบวก
  • เช่น "ฉันมีศักยภาพเต็มที่"  "ฉันพร้อมสำหรับความท้าทาย"  ซึ่งช่วยให้นักกีฬามีทัศนคติที่แข็งแกร่งและจดจ่อกับเป้าหมายได้ดียิ่งขึ้น

 

ตัวอย่างสถานการณ์ที่ใช้ EMDR กับนักกีฬา

  • นักเทนนิสที่เคยพลาดการตีลูกสำคัญในแมตช์ชิงแชมป์ จนรู้สึกกลัวการก้าวขึ้นสู่การแข่งขันในเกมใหญ่
  • นักวิ่งที่เคยประสบอุบัติเหตุในการแข่ง ทำให้กลัวสนามวิ่ง
  • นักกีฬาฟุตบอลที่เสียจุดโทษในเกมสำคัญ แล้วรู้สึกโทษตัวเอง
  •  ฟื้นตัวจากบาดแผลหรือปมทางใจ
  • เสริมจิตใจให้แกร่ง
  • ทำผลงานได้ตามศักยภาพ



ข้อดีของ EMDR Therapy ในการกีฬา

  • ไม่จำเป็นต้องเล่าเหตุการณ์เจ็บปวดซ้ำ ๆ
  • ใช้เวลาในการบำบัดสั้นกว่าบางวิธี
  • สามารถปรับใช้กับทั้ง การรักษา Trauma และ การพัฒนา Performance
  • ได้รับการยอมรับในระดับสากล และมีงานวิจัยสนับสนุน

EMDR ไม่ได้ใช้เฉพาะกับผู้มีภาวะเครียดหลังเหตุการณ์รุนแรง (PTSD) เท่านั้น แต่ยังสามารถช่วย นักกีฬา ในเรื่องต่างๆ

หากนักกีฬาท่านใดรู้สึกว่าสภาพจิตใจเป็นอุปสรรคต่อฟอร์มการเล่น การพิจารณาการบำบัดด้วย EMDR เป็นทางเลือกที่น่าสนใจและการบำบัดแบบ EMDR มีงานวิจัยรองรับ

จิตบำบัดแบบ EMDR มีแบบฝึกสำหรับที่ใช้กับนักกีฬา หรือวิธีนำไปใช้ในบริบทเฉพาะเจาะจง เช่น ฟุตบอล ว่ายน้ำ หรือเทนนิส เป็นต้น 
แบบฝึก EMDR สำหรับนักกีฬาไม่ได้ใช้แค่ "จัดการกับความทรงจำลบ" เท่านั้น แต่ยังใช้:

  • เสริมความมั่นใจ
  • สร้าง mindset ที่ชนะ
  • เตรียมจิตใจก่อนการแข่งขันใหญ่

สรุป

วิธีการปรับปรุงเพิ่มประสิทธิภาพทางจิตวิทยาด้วยจิตบำบัดแบบ Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR)  เป็นเทคนิคที่ได้รับการยอมรับว่าช่วยในการบรรเทาอาการทางจิตใจ เช่น ภาวะความเครียดหลังเหตุการณ์สะเทือนใจ (PTSD) ความวิตกกังวล และอารมณ์เศร้า ซึ่งเน้นการประมวลผลความทรงจำที่เป็นบ่อเกิดของอารมณ์ลบ 

EMDR Therapy ไม่เพียงแค่ช่วยรักษาบาดแผลทางใจ แต่ยังสามารถเป็น เทคนิคเสริมในจิตวิทยาการกีฬา ที่ช่วยให้นักกีฬามีสมาธิ มั่นใจ และพร้อมก้าวสู่ความสำเร็จมากขึ้น

คำแนะนำเพิ่มเติม

EMDR ควรดำเนินการโดยนักบำบัดที่ได้รับการฝึกฝนและมีใบรับรอง เนื่องจากเป็นเทคนิคที่ซับซ้อนและต้องใช้ความระมัดระวังในการดำเนินการใช้

EMDR ควรดำเนินการโดยนักจิตวิทยาหรือผู้เชี่ยวชาญที่ได้รับการฝึกอบรมในเทคนิคนี้เพื่อให้ปลอดภัยและได้ผลดีที่สุด



FAQ – คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับ EMDR และกีฬา
Q: EMDR ช่วยนักกีฬาได้จริงหรือไม่?
A: ใช่ งานวิจัยและประสบการณ์จากโค้ช/นักกีฬาจำนวนมากแสดงให้เห็นว่า EMDR ช่วยลดแรงกดดันและเพิ่มสมาธิได้จริง

Q: EMDR ใช้ได้เฉพาะกับผู้ที่มี Trauma เท่านั้นหรือไม่?
A: ไม่จำเป็น EMDR ยังช่วยนักกีฬาที่ต้องการเพิ่มความมั่นใจและประสิทธิภาพได้ด้วย

Q: การทำ EMDR ต้องใช้เวลานานแค่ไหน?
A: ขึ้นอยู่กับปัญหาของแต่ละคน บางคนอาจรู้สึกดีขึ้นภายในไม่กี่ครั้ง แต่โดยทั่วไปมักใช้ 6–8 ครั้ง

Q: นักกีฬาทุกระดับสามารถทำ EMDR ได้หรือไม่?
A: ได้ ตั้งแต่นักกีฬาสมัครเล่นจนถึงนักกีฬามืออาชีพ สามารถใช้เทคนิคนี้เพื่อพัฒนาทางจิตใจ

 

อ้างอิง

https://www.ifemdr.fr/wp-content/uploads/2012/10/5.-Foster-SL.-2012.-Integrating-positive-psychology-applications-into-the-EMDR-Peak-Performance-protocol.pdf

https://www.emdrexpert.com/can-emdr-therapy-help-improve-athletic-achievements/

https://www.apa.org/ptsd-guideline/treatments/eye-movement-reprocessing

 

 

 


 

Powered by MakeWebEasy.com
เว็บไซต์นี้มีการใช้งานคุกกี้ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพและประสบการณ์ที่ดีในการใช้งานเว็บไซต์ของท่าน ท่านสามารถอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ นโยบายความเป็นส่วนตัว  และ  นโยบายคุกกี้